Yapay zekanın uzak bir teknoloji olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Yapay zeka, artık hayatın her alanında kendine bir yer buluyor.

Bıçak altına yatıp, sonrasında aslında ameliyata ihtiyacınız olmadığını öğrendiğinizi hayal edebiliyor musunuz? Kısa bir süre önce yayınlanan haberlere göre bir kadın göğsünden aldırdığı kitlenin aslında iyi huylu olduğunu sonradan öğrendi. Sarsıcı bir haberdi, ama biraz araştırma yaptıktan sonra bunun hiç de ender rastlanan bir durum olmadığını gördük.

Tüm teknolojik gelişmelere karşın bugün bile gereksiz ameliyatlar yapılıyor. Göğüsten kitle alma ameliyatlarının yaklaşık yüzde 90’ının gereksiz olduğu keşfedilmiştir. İyi haber şu ki, artık bu sorunların çözülmesine yardımcı olmak için yapay zeka (AI) gibi bir teknoloji var. Massachusetts General Hospital’da görev yapan Manisha Bahl gibi doktorlar, makine öğrenimi kullanılarak gereksiz ameliyatların yaklaşık üçte bir oranında azaltılabileceğini göstermiştir.

Yapay zeka bir gerçek ve yaygın olarak kullanılıyor.

Yapay zeka inovasyonu sadece sağlık hizmetlerinde değil her yerde gerçekleşiyor. Şirketlerin yaklaşık yüzde 71’i yapay zekayı zaten kullandıklarını ya da önümüzdeki 12 ay içinde kullanmayı planladıklarını söylüyor. Tabloda küresel şirketlerde veri ve analiz teknolojisi konularında karar merci olan 2.106 kişinin verdiği yanıtlar görülmektedir.

Yapay zekanın şirketleri, iş kollarını ve BT departmanlarını nasıl etkilediğini daha iyi anlamak istedik. Biz de Forrester Consulting’den temel bir araştırmayla bu soruları yanıtlamamıza yardımcı olmasını istedik. Ayrıntılar ve bulgular konu ile ilgili Forrester Consulting Düşünce Liderliği Raporu‘nun temelini oluşturdu.

Net olan şu ki, dünya artık sorunların çözülmesi için Silikon Vadisi’nin hepsi bir arada bir çözüm geliştirmesini beklemiyor. Bireyler ve kuruluşlar, temel teknolojilerden yararlanarak yapay zekayı kullandıkları kendi inovasyonlarını yapıyorlar. Örneğin temel bir teknoloji sayılan 3D baskı daha geniş kitleler tarafından üretim yapılabilmesini sağlayarak ürün geliştirme sürecini iyileştiriyor. Bağlantılı Nesnelerin İnterneti cihazları artık her yerde ve çok sayıda ham veri üretiyor. Seri ve paralel işlem kapasitesine sahip yeni 4 soketli sunucular, gerçek zamanlı bilgileri işleme almak için muazzam miktarda veriyi sindirebiliyor. Bu teknolojilere artık sadece büyük araştırma kuruluşları ya da Fortune 50 şirketleri değil herkes erişilebilmektedir.

Kuruluşlar müşterilerini anlamak ve daha iyi ürünler geliştirmek için yapay zekayı kullanıyorlar. Önümüzdeki 12 ay içerisinde, şirketlerin yüzde 54’ü daha iyi müşteri deneyimi sunmak için yapay zeka kullanmayı planlıyor. Dünya genelindeki her dikey pazarda, bireyler ve kuruluşlar yapay zeka ve uygulamalarını (makine öğrenimi ve derin öğrenme) kullanarak yeniliklere imza atıyorlar.

SAĞLIK HİZMETLERİ

Yapay zeka doktorunuzun yerini alabilir mi? Belki. Yapay zeka doktorunuzun yaptığı her şeyin yerini almıyor. Geleceğin hastanesi kendi kendine çalışmayacak. Üretim alanına benzer şekilde, sağlık hizmetlerindeki gelişmelerde de belli ki tekrarlanan görevler ve değişkenliğin azaltılması hedef alınıyor. Bir örneğe bakalım.

İnsan gözü yanılabilir. Doktorların gözleri de yanılabilir. En iyi doktorlar bile aynı tıbbi görüntülere bakıp farklı sonuçlara ulaşabilirler. Önemli olan bunun ne kadar sık gerçekleştiği sorusudur. 1959 yılında kaleme alınan çığır açan bir makalede, radyologların pozitif bulguların %30’unu kaçırdıkları belirtilmiştir. Bunun üzerinden elli yıldan daha uzun bir süre geçtikten sonra, radyolojik yorumlardaki uyuşmazlıkları gösteren hâlâ çok sayıda araştırma mevcut.

Yapay zeka destekli dijital göz devreye girdiğinde neler oluyor? Dijital göz zaten birçok alanda insan gözünden daha iyi. Aslına bakılırsa, dijital gözün yanılmazlık anlamında, insan gözünü daha da geride bırakması bekleniyor. Bu gelişmeler radyoloji, patoloji, dermatoloji ve oftalmoloji dallarında hassasiyeti iyileştirecektir.

Stanford Üniversitesi’nde, araştırmacılar dijital gözü kullanıyor. Şimdiden cilt kanserini saptayacak bir yapay zeka algoritması oluşturdular. İnsan cildi kanserli olmayan lezyonlarla doludur. Çiller, benler ve et benleri gibi lezyonlar çok yaygın ve iyi huyludur. Kanserli olanları saptamak zor olabilir. Stanford Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, derin öğrenme algoritmalarını 130.000 görüntü ile eğittiler. Sonuç? Algoritmalarının cilt kanserini teşhis etmedeki verimliliğinin doktorlarınkine çok benzer olduğunu buldular.

ÜRETİM

Henry Ford otomobillerin üretim şeklini kökten değiştirdiğinde, bazen bezdirici ölçüde tekrar eden görevlerin neredeyse tümünü insanlar yapıyordu. Bugün, bu işlerin çoğunu, önceden programlanmış bir düzende robotlar yapmakta. Tüm bunları hata yapmadan ve şikayet etmeden yapıyorlar. Ama hâlâ çözülmesi gereken sorunlar ve kazanılması gereken verimlilikler var ve bu da bazılarının günümüzdeki “sıradan” fabrika günlerinin sayılı olduğuna inanmasına yol açıyor. Geleceğin fabrikası akıllı olacak ve öngörülü bakımla kendi kendine çalışacak, geliştirmeler ve otomatik kalite testleri sağlayacak.

Yapay zekanın faydaları üretim faaliyetlerinin ötesine geçiyor. Üretim iş süreçlerinde kullanılan yapay zekanın da önemli etkileri olabilir. Aslına bakılırsa, McKinsey yapay zeka destekli bir tedarik zincirinin muazzam avantajları olduğuna inanıyor:

• Tahmin hataları yüzde 50’ye varan oranlarda azaltılabilir
• Stokta bulunmayan ürünlerden dolayı yaşanan satış kayıpları yüzde 65’e kadar azaltılabilir
• Envanter fazlası yüzde 20 ile 50 arasında azaltılabilir

KONAKLAMA

2005 yılında, Ritz-Carlton sorunsuz ve unutulmaz bir müşteri hizmetleri deneyimi sunulmasına yardımcı olmak için merkezi bir sistemi kullanıma sundu. Bu sisteme “Mystique” adını verdiler ve tüm mülklerde kullanılabilen sistem, otellerden birinde müşterilerle ilgili olarak personel gözlemleri yaptı. Mystique sistemi, 60 otel arasındaki bilgi paylaşımı sorununu giderdi. Personel bir müşteri hakkında yeni bir şeyler öğrendiğinde (Kola tercihi gibi), bu bilgiyi Mystique’e girdiler. Şirketin amacı her bir konuk ile ilgili beş tercih kaydetmekti. Konuk Ritz-Carlton otellerden herhangi birinde tekrar konakladığında otel personeli, bu tercihlerin en az üç tanesi ya da daha fazlasıyla müşteriyi memnun edecekti.

“Mystique” sisteminin kullanıma sunulmasının üzerinden on yıl geçti ve bugün seyahat eden kişiler, tüm konaklama sektöründen aynısını talep ediyor. Otellerin onlarla ilgili her şeyi (sevdikleri ve sevmedikleri şeyler) bilmelerini ve konaklamalarını ve mesajları buna göre uyarlamalarını bekliyorlar. Bu yatak ölçüsü, tercih edilen kat ve kuş tüyü ya da köpük yastıkların ötesine geçmektedir. Promosyon amaçlı e-postalar artık golf oynamayanlara golf paketleri sunmak zorunda değil. Müşteriler artık o eski her soruna tek çözüm sunan mesajları değil, kendi zevklerine hitap eden teklifler görmek istiyor. Yapay zeka sosyal medya gibi veri kaynaklarından yararlanarak buna yardımcı oluyor.

Şirketiniz Yapay Zekaya tamamen hazır mı? Büyük olasılıkla değil.

CIO’lar yapay zeka konusunda tüm şirketin lideri olarak ortaya çıkmalı. Forrester’dan yapmasını istediğimiz Yapay Zeka araştırması, şirket genelinde koordinasyonsuz bir şekilde yürütülen çok sayıda yapay zeka projesi olduğunu gösterdi. En fazla sayıda yapay zeka dağıtım çabalarını uygulamaya koyanlar iş kolları liderleriydi.  Genellikle, destek için BT ile iletişim kuruyorlardı. Ama bu sürecin yaklaşık %15 ila %20’sinde, BT tamamen karanlıkta kalıyordu. Neden mi?

Şirket genelinde tüm Yapay Zeka projelerine öncülük edebilecek en iyi konumda olan departmanın BT olduğuna pek şüphe yok. Aslına bakılırsa, sürece BT’nin dahil edilmesi, yapay zeka açısından pek çok avantaj sağlamakta. Sürece BT’yi dahil eden şirketlerin makine öğrenme platformlarını benimseme olasılıkları 3 kat ve derin öğrenme platformlarını benimseme olasılıkları 2 kat daha yüksek. Denklemin diğer tarafında, tek başına ilerleyen iş kollarına sahip kuruluşlar, bunun yarısı kadar sayıda yapay zeka yapı taşı keşfediyor ve benimsiyor.

İş kollarının BT’yi atlamalarının nedeni kısmen modernize edilmiş bir veri merkezinin olmayışıdır. Teknoloji altyapısı, veri ve yazılım uygulamaları BT’ye aittir. BT tüm yapay zeka girişimlerinde merkez görevini en iyi şekilde gerçekleştirebilecek konumdadır; dış veri kaynaklarına bağlanabilir ve iş birimleri arasında kurum içi veri kaynaklarını birbirine bağlayabilir. Ama gerçek şu ki, birçok veri merkezi yapay zeka girişimlerine hazır değildir. Katılımcılar yapay zeka stratejileri ile ilgili en zorlu altyapı sorunlarından bazılarının, sunucu otomasyonu ve güvenlik ile ilgili olduğunu belirtmişlerdir. Buna ek olarak, %61’i GPU ve FPGA’lar gibi amaca yönelik tasarlanmış işlemcilere sahip sunucuları olmadığını söylemiştir.

Veri Merkezinde Yapay Zeka Girişimlerine Hazırlanma

Forrester’dan CIO’ların şirketlerinde yapay zeka girişimlerine önderlik etmelerine yardımcı olacak bir kontrol listesi hazırlamalarını istedik. Verilerle desteklenen stratejik, taktiksel ve pratik kılavuz bilgileri içerdiği için bu harika bir başlangıç noktasıdır. Önerilerden bazıları organizasyon odaklıdır. Bazıları ise altyapının modernize edilmesi odaklıdır.

Yapay zekayı destekleyecek modernize edilmiş altyapı genellikle yeni sunucularla başlar. Bu yeni sunucuların GPU ve FPGA’ları desteklemesi çok önemlidir. İşlemciler seri işlemler için harikadır. GPU’lar ve FPGA’lar ise paralel işlemler için harikadır. Hesaplama görevleri paralel olarak yapılabildiğinde sunucu bunların yükünü GPU ya da FPGA’ya devreder. Bu işlemciyi boşa çıkarır ve öğrenme sürelerini günler ve haftalardan, dakikalara ve saatlere indirmenin anahtarı budur.

Sadece birkaç yıl önce, özel paralel işlem kapasitesine sahip sunucuların sayısı sınırlıydı. Bu sunucu platformları pahalıydı ve bunlar için gerekli GPU’lar da pahalıydı. Bugün her şey farklı. Dell EMC PowerEdge portföyünde, yapay zeka ve makine öğreniminin üstesinden gelecek şekilde amaca yönelik tasarlanmış sunucular yer almaktadır. Yeni PowerEdge sunucularımızla yapay zekaya yönelik taahhüdümüzü daha da büyütüyoruz. Sunucu portföyümüzün tümüne Dell EMC websitesini ziyaret ederek göz atabilir ve dellemc.com/ai adresinden yapay zeka çözümlerimiz hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz.