Digitaal leiderschap

Door: Hans Timmerman, CTO Nederland, Dell EMC

We laten de analoge wereld achter ons en ‘all digital’ is onontkoombaar de route voorwaarts. Die weg zijn we met de komst van het internet ingeslagen en nieuwe processen en diensten zijn voor elke organisatie – zonder uitzondering – digitaal. Maar daar, waar het niet nodig was, bleven analoge processen veelal onaangeroerd. De business case om die ‘niet direct essentiële’ processen digitaal aan te passen, bleek steeds weer lastig te maken. Opruimen kost geld en vooral energie.

Software Defined
Nieuwe bedrijven, ooit als startup begonnen, hebben daar geen last van. Die hebben nooit analoog gewerkt en zijn ‘by design’ digitaal. En software defined: met software kunnen zij hun diensten eenvoudig aanpassen aan veranderende situaties. Zeker in vergelijking met oude analoge processen gaat dat makkelijk. Of dat nu dienst, markt of regelgeving is. Bijvoorbeeld voldoen aan de nieuwe GDPR cq AGV is voor analoge backoffice processen bijna een onmogelijkheid. Net zoals bijvoorbeeld digitaal het analoge archief kunnen raadplegen of digitaal historische lange termijn trends van de analoge organisatie kunnen raadplegen.

Toch moet elke organisatie ‘eens’ afscheid nemen van zijn historie. Zoals eind vorige eeuw stencilmachines en ponskamer een rariteit werden, de typemachine en de kiesschijftelefoon verdwenen en na de telex ook de ooit moderne fax historie aan het worden is. Als we 5 tot 10 jaar vooruit denken dan is digitaal een ‘sine qua non’. Burgers, overheid en bedrijfsleven zijn dan in deze eeuw van digitale informatie inmiddels 25 jaar – een volle generatie – onderweg. Organisaties die op dat moment nog niet volledig zijn getransformeerd, zijn dan dinosaurussen geworden met weinig overlevingskansen.

Digitaal Leiderschap
Als we deze 5 tot 10 jaar in ogenschouw nemen, dient er bij veel organisaties nog veel te gebeuren. Hoeveel ondernemingen hebben werkelijk digitaal leiderschap in huis? Hoeveel ondernemingen hebben in het bestuur inderdaad voldoende digitale vaardigheden om geen dinosaurus te worden? Hoeveel commissarissen hebben voldoende digitale vaardigheden om die bestuurders te adviseren en vooral te controleren? Hoeveel scholen en universiteiten hebben de docenten om ons de digitale vaardigheden voor de komende decennia te onderwijzen? Welke leiders hebben afdoende digitale visie om hun organisatie in 2025 werkelijk voor de volle 100% digitaal te kunnen laten zijn?

We worden overspoeld met trainingen over digitale transformatie, maar een werkelijke transformatie kan pas starten als er visionaire leiders zijn die het voortouw nemen. Die herkennen, begrijpen en weten waar hun organisatie over 5 tot 10 moet zijn om te kunnen leven en overleven. Pas dan kan die digitale transformatie starten, niet eerder. Pas dan kunnen we de infrastructuur, de werkplek en het risicomanagement de vorm geven die nodig om digitaal succesvol te zijn. Wat zijn die nieuwe informatieproducten? Welke services zijn gedurende de hele levenscyclus van die producten nodig? Welke risico’s moeten end-to-end kunnen worden gemanaged? Hoe wendbaar moet die nieuwe digitale organisatie zijn?

De auto en de weg
Nieuwe digitale producten en diensten definiëren de weg waarover die producten en diensten bewegen. Een Porsche vraagt een ander type weg dan een Landrover, een bus weer een andere dan een tractor. Hoe kun je die weg – je informatie infrastructuur – bepalen als je je toekomstige en laat staan je huidige informatieproducten – de auto – nog onvoldoende kent? Hoe snel, hoe groot, hoe accuraat, hoe schaalbaar, hoe flexibel of hoe goedkoop moet de infrastructuur zijn om concurrerend uw digitale producten en diensten te kunnen produceren en leveren? Een aan welke (toekomstige) regelgeving moeten auto en weg voldoen?

Als bovenstaande vragen onvoldoende kunnen worden beantwoord, is het weinig zinvol aan welke digitale transformatie dan ook te beginnen. Wat moet er dan worden getransformeerd? Of wordt alleen het verleden opgeruimd? Het is niet anders dan bij Alice in Wonderland. Wilt u mij vertellen welke weg ik moet nemen, vroeg Alice aan de Cheshire kat. ‘Dat hangt voor een groot deel af van waar je naar toe wilt’, zei de kat. Toen Alice zei ‘Het kan mij niet zo veel schelen’, moest de kat wel antwoorden: ‘Dan maakt het ook niet uit welke weg je neemt’. Zonder doel voor ogen heeft transformeren weinig zin, immers je weet niet waar je uit wilt komen.

Digitale transformatie
Tactiek volgt strategie. Visie en beleid bepalen de (eind)bestemming, daarna volgt navigatie. Dan pas kan het logge schip – dat bijna elke organisatie is – daadwerkelijk van koers veranderen. En de tactische transformaties initiëren om de juiste informatie-infrastructuur, een passende workforce en het nodige risicomanagement te realiseren. Adequate vervoersmiddelen, chauffeurs en bijbehorende wegtypes vaststellen. De maximale kwetsbaarheid: verzekeren kost geld maar zorgt ook voor financieel overleven als u een ongeluk overkomt. Welke risico’s zijn te overzien en welke niet? Hoe kan kwetsbaarheid ‘by design’ worden geminimaliseerd?

We leven en werken in roerige publieke cyberomgevingen waar geen overheid, politie of leger is om u te beschermen. Dat moet u zelf doen, net zoals in de zestiende eeuw het leven buiten de veilige ommuurde stad onveilig was en bezaaid met dieven en struikrovers. Hoe failsafe kunt u uw product of dienst maken? Hoe kunt u voldoende kwaliteit in uw proces bouwen opdat er geen manipulatie mogelijk is. Hoeveel productieverlies accepteert u als tijdens werkelijk onveilige momenten – zoals een DDoS aanval – het slimmer is even veilig de poorten te sluiten?

Monumenten
Elke samenleving kent monumenten. Die kunnen ook in uw organisatie overblijven. Oude systemen die echt niet meer toekomstvast kunnen worden gemaakt, maar nog wel toegevoegde waarde leveren. Die zinvol genoeg of zelfs noodzakelijk zijn om nog redelijk lange tijd in de lucht te houden. Alles kan, maar dan is gericht monumentenbeheer nodig, inclusief bijbehorende budgetten. Die systemen zullen nooit de modernste diensten leveren, net zoals een oud grachtenhuis nooit de prestaties van een moderne energiezuinige woning zal evenaren.

Alles wat we bouwen, wordt ooit oud. Maar in plaats van de digitale piramides die we aan het begin van ons informatietijdperk bouwden, moeten we omschakelen naar het bouwen en inrichten van stabiele, verplaatsbare digitale tenten. En de nieuwe, op clouddiensten gebaseerde infrastructuren maken dat tegenwoordig prima mogelijk. Privaat, publiek of hybride al naar gelang uw data-, risico- en servicestrategie. Verplaatsbare tenten die uw organisatie het juiste onderdak bieden voor elk moment van de levenscyclus van uw organisatie, producten en diensten.

Digital as a service
Onze maatschappij is steeds meer ‘digital as a service’ en daar zal de organisatie in mee moeten gaan. Dat vraagt digitale vaardigheden van bestuurder tot toezichthouder, van uitvoerders tot betrokkenen en van partners en klanten. Bekende succesvolle transformaties begonnen in eerste instantie altijd met digitaal vaardige bestuurders. Echter als bestuurders – en hun toezichthouders – niet in staat zijn die eerste stappen te herkennen, te benoemen en te zetten, zijn die digitale transformaties voorlopig nog weinig zinnige exercities.

About the Author: Hans Timmerman

Hans Timmerman (1953) is als CTO binnen Dell EMC Nederland verantwoordelijk voor de ontwikkeling en verdieping van zowel Dell EMC's lokale business en technology development als voor de bestaande strategische allianties en partnerships. Een groot deel van zijn carrière was Hans werkzaam in de Nederlandse vliegtuigindustrie. Daarna bekleedde hij bij verschillende IT-bedrijven management- en directiefuncties.